X Zamknij X

Historia Polish Cultural Association of Harrisburg, PA
w latach 1974 – 1993 oraz stowarzyszenia, które je zastąpiło –
Polish American Association – od 1993 do 2003 roku.
autor Tom Duszak (przekład Adam Żytkowiak)

1970 – 1979

Założycielami Polish Cultural Association (w 1975 roku) byli Tony Topolski i Charles Pliszka. Spotkali się oni przez przypadek w 1974 roku w siedzibie United Life Insurance (od 2003 roku Waypoint Bank Building) zlokalizowanej na szczycie wzgórza, w pobliżu centrum handlowego East Harrisburg. Tony Topolski, który pracował dla IBM przy naprawie maszyn biurowych, często rozmawiał z Pliszką o braku polonijnej organizacji w południowej i centralnej Pennsylwanii.
Obaj nie byli rodowitymi Polakami. Topolski pochodził z Shamokin, a Pliszka z Port Richmond w Filadelfii. Zaprzyjaźnili się. Ich wizją była budowa polskiego centrum w Harrisburgu, które mogłoby promować wiedzę o polskiej kulturze. Topolski był szczególnie zainteresowany w rozwijaniu wiedzy o Polonii wśród młodzieży.
Uzgodniono, że Stowarzyszenie kupi działkę pod budowę swojej siedziby. Frank Witkoski, architekt i jeden z pierwszych członków podjął się zaprojektowania budynku do zajęć językowych i spotkań towarzyskich. Liczono, że większość prac przy budowie wykonają ochotnicy a materiały będą pochodzić z darów. Charles Pliszka zdawał sobie sprawę, że taka budowa może zająć dużo czasu, ale w końcu Stowarzyszenie będzie miało swoją siedzibę.
Tony Topolski zadzwonił do Polish National Alliance w Chicago, aby zapytać jak zacząć. Pomysł założenia stowarzyszenia rozpropagowano dając m.in. ogłoszenia w lokalnych gazetach. Trzydzieści osób uczestniczyło w pierwszym spotkaniu w Penn Harris Motor Inn w dniu 6 maja 1975 roku. John Radzyminski, dyrektor Polish National Alliance w Chicago był jednym z mówców. Ponieważ Polish National Alliance był bardziej zainteresowany sprzedażą ubezpieczeń niż pomocą powstającej organizacji, Topolski i Pliszka postanowili, że nowe stowarzyszenie będzie samodzielną i niezależną organizacją.

Postawiono sobie cztery cele:
1. Promowanie, pielęgnowanie i wzmacnianie języka polskiego oraz zrozumienia polskiej kultury i sztuki;
2. Ukazywanie dokładnego i prawdziwego obrazu Amerykanów polskiego pochodzenia;
3. Rozwijanie dobrych stosunków między wszystkimi mieszkańcami południowej i centralnej Pennsylwanii;
4. Stowarzyszenie ma mieć charakter bezpartyjnej, niedochodowej organizacji społecznej.

Tony Topolski został pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Kulturalnego. Jego pierwszym zadaniem jako Prezesa było znalezienie miejsca do spotkań. Zwrócił się w tej sprawie z prośbą do proboszcza Kościoła katolickiego pod wezwaniem Św. Teresy w New Cumberland, ale nie uzyskał zgody, ponieważ związek nie był związany z parafią. Zupełnie inną odpowiedź otrzymał Topolski od Pastora Prezbiteriańskiego Kościoła pod wezwaniem Chrystusa w gminie Allen. Ten kościól nie pobierał żadnych opłat za korzystanie z sali gdzie odbywały się zajęcia językowe. Leonard Konikiewicz był pierwszym nauczycielem języka polskiego.
Polskie Towarzystwo Kulturalne liczyło w 1975 roku 45 członków.
Chociaż Polskie Stowarzyszenie Kulturalne było niezależne, to jednak w 1976 roku związało się z oddziałem Amerykańskiej Rady Polskich Klubów Kulturalnych (ACPCC), instytucji mającej swoje oddziały w Filadelfii, Wilkes-Barre, Detroit, Rochester i 40 innych miastach. Od lipca 1977 roku, trzy dolary z dziesięciodolarowej składki członkowskiej Towarzystwa było wysłane do krajowej organizacji na subsydiowanie kwartalnego biuletynu ACPCC – Polish Heritage. Kwartalnik Polish Heritage wysyłano do Josephine “Jo” Blake, która rozdawała go członkom Towarzystwa podczas comiesięcznych spotkań. Sensowność i potrzeba przynależności Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego w Harrisburgu do ACPCC zostały zakwestionowane przez Zarząd i w dniu 1 października 1983 współpracę tę zakończono.
Na początku 1976 miejsce spotkań Stowarzyszenia zostało przeniesione do budynku United Republic Life Insurance Company. Charles Pliszka, który był tam sekretarzem koordynował terminy posiedzeń. Często zamieszczał fotografie ze spotkań w biuletynach i sprawozdaniach rocznych swojej firmy.
W ciągu pierwszych pięciu lat najbardziej aktywnymi członkami grupy byli Henia Kania, Danuta Sheaffer i jej córka, Anna Krzywiec, Gene Urbański, Rita Krantz, Frank i Romayne Witkowski, Nina i Leonard Konikiewicz, Penny Worsena, Rose Marie Bobroski, Florence Rettinger, Alan Kubarek, Paula i Stanley Barski, Barbara i Ralph Dula oraz Connie i Walter Mattson. W lutym 1977 roku do tej grupy dołączyły Helen Wachter i Irene Petrina z Hummelstown i Marcella Wall z Hershey. W następnych latach również one poświęciły wiele godzin pracy na rzecz Stowarzyszenia.
Pierwszym ważnym osiągnięciem zaczynającego działalność Stowarzyszenia było zorganizowanie wystawy pod nazwą “Perspektywa Polska”, ukazującej millenium polskiej kultury. Na 52 prostokątnych płytach w kolorze kremowym zaprezentowano fotografie w kolorze sepia przedstwiające sztukę, rzeźbę i zabytki. Pod fotografiami były odręcznie opisy w kolorze sepia i czerwonym. Chrześcijaństwo, patriotyzm i walka o wolność były tematami tej wystawy. Tony Topolski przeczytał o niej w Polish American Journal i zadzwonił do Blanki Rosenstiel z American Institute of Polish Culture w Miami z pytaniem o możliwość zorganizowania wystawy w Harrisburgu. Uzyskał zgodę pod warunkiem, że znajdzie się odpowiednie miejsce na jej zaprezentowanie. Topolski zapytał Komisarza Ferne Smith Hetrick z Pennsylvania Historical Museum, czy w William Penn Museum (później przemianowanym na State Museum of Pennsylvania) znalazło by się miejsce. Komisarz Hetrick wyraził zgodę i Harrisburg stał się piętnastym miastem, gdzie zaprezentowano wystawę. Wcześniej prezentowano ją w Duke, Brandeis, Yale i Arizona State University oraz w muzeach w Montrealu, Buffalo i Milwaukee. Wystawę otwarto w niedzielę 30 maja 1976 w William Penn Museum. Uroczyste otwarcie połączone z przyjęciem miało miejsce 6 czerwca 1976. Wystawę zamknięto 30 czerwca 1976.
Kadencja Prezesa Ralph’a Dula, rozpoczęta w 1976 roku przyniosła kilka zmian. Adres Towarzystwa zmieniono na P.O. Box A81, Lemoyne, Pennsylvania 17043. Dula redagował biuletyn i kontynuował zajęcia z konwersacji w języku polskim. Teksty pochodziły z materiałów Pennsylvania State University, autorstwa profesora Sigmund’a Birkenmeyer – “Introduction to the Polish Language” – zakupionych od Kosciuszko Foundation w Nowym Jorku. Cotygodniowe zajęcia odbywały się w budynku United Republic. Oprócz zajęć dla dorosłych, Anna Krzywiec uczyła dzieci.
Powstała wypożyczalnia książek. Pierwszym nabytkiem byl “Lord Jim” Josepha Conrada. Drugim była “Vistula” Jana Styczynskiego, opowieść ze zdjęciami o podróży w dół rzeki Wisły. Alan Kubarek, który podarował “Vistula”, wypożyczył również z Polish Travel Agency pięć filmów podróżniczych, które pokazano na spotkaniu na początku 1977 roku.
W lipcu 1977 roku Prezesem Towarzystwa wybrano Gene Urbanski. W październiku 1977 do Stowarzyszenia należało 42 osób, 49 w styczniu 1978, 54 w marcu 1978 i 61 w kwietniu 1978.
Przed końcem 1978 roku liczba członków zwiększyła się do 62.
Urbanski z pomocą Jo Blake poprowadził zbiórkę darów dla ofiar katastrofy w Johnstown. Dwadzieścia pięć worków odzieży i środków czystości oraz gotówkę w wysokości $25.00 przekazano do Volunteers of America dla ofiar powodzi.
Na sierpniowym posiedzeniu wysłuchano historyka John’a Bodnar’a.
Nauczycielami języka polskiego w latach 1977-1978 byli Leonard Konikiewicz, George Kowalewski, Charles Pliszka, i Anna Krzywiec.
Na comiesięcznym spotkaniu w środę 4 października 1978, wysłuchano wykładu dr Zygmunta Birkenmayer z Katedry Języków Słowiańskich na Pennsylvania State University. Temat wykładu brzmiał: “Po dwustu latach: Refleksje na temat Amerykanów Polskiego pochodzenia”. Podczas swojego pobytu w Harrisburgu Profesor Birkenmayer był gościem Franka i Romayne Witkowski.

1980 – 1989

Spotkania Towarzystwa nadal odbywały się w budynku The United Republic Life Insurance. Do października 1980 roku odbywały się one w pierwszą środę miesiąca. Budynek ten sprzedano AMP Inc., a później Waypoint Bank. Wśród zagadnień omawianych w tym okresie można wymienić przedstawiony przez Ninę Konikiewicz w środę 6 lutego 1980 temat, “Polska literatura i sztuka” oraz recenzję książki Theresita Polzin o Amerykanach polskiego pochodzenia, “Whence and Whither” (“Skąd i dokąd”), którą przedstawił we środę 4 lipca 1980 roku Gene Urbański.
Miejsce comiesięcznych spotkań przeniesiono w lutym 1981 roku do 4830 Londonderry Road. W tym budynek, zlokalizowanym pięć przecznic od Community General Osteopathic Hospital, mieściły się gabinety lekarzy Bronstein, Jeffries i Nipple. Lorraine Buchinski pracowała w tej przychodni i uzgodniła z właścicielami możliwość spotkań.
Najważniejszym z przedsięwzięć Stowarzyszenia w 1981 były plany związane z prezentacją “The Polish Phoenix”, która miała się odbyć w Hershey Junior High School 5 kwietnia 1981 roku. “The Polish Phoenix” godzinna, multimedialna prezentacja o millennium polskiej kultury została wyprodukowana przez University of Pittsburgh z pomocą finansową Pennsylvania Humanities Council i fundacji Alfreda Jurzykowskiego.
Program analizował “polskość” znacznie lepiej niż film czy wykład. Pokazywany równocześnie na 3 ekranach, “The Polish Phoenix” był produkcją na tamte czasy niezwykłą. Do podkładu muzycznego wykorzystano muzykę ludową, klasyczną i współczesną. Obok publikacji w lokalnej prasie z Prezesem Urbanskim przeprowadzono wywiad w radiu WHP580 am z Harrisburga. Organizacja Friends of the Hershey Public Library pomogła sponsorować “The Polish Phoenix”. Nie pobierano natomiast opłat za wstęp na pokaz. Rita Krantz położyła duży nacisk na reklamowanie pokazu i dzięki temu “The Polish Phoenix” obejrzało ponad 200 osób.
Biuletyny informacyjne, których autorem był Ralph Dula zaczęto wydawać w roku 1976 i kontynuowano aż do numeru 44 z dnia 25 lutego 1981 roku.
Latem 1982 roku zaprzestano używania adresu klubu P.O. Box A81, Lemoyne 17043.
Przewodnicząca Jo Blake napisała w biuletynie z dnia 28 maja 1981, że kiedy dołączyła do Stowarzyszenia w 1977 roku, w kasie klubu było 300 dolarów. Ta kwota wzrosła dziesięciokrotnie, do ponad 3000 dolarów w maju 1981 roku. Blake napisała również, że niedawno odwiedziła włoski klub w Hershey. “Pomyślałem, byłoby miło, gdyby Polacy mieli podobne miejsce do swoich spotkań. Może kiedyś to się ziści”.
13 grudnia 1981 wszystkie gazety na całym świecie doniosły o wprowadzeniu w Polsce Stanu Wojennego. W radiu i telewizji nadano też retransmisję wystąpienia Generała Wojciecha Jaruzelskiego w polskich mediach, w którym ogłasza on wprowadzenie specjalnych i nadzwyczajnych praw i przepisów.
Jeden z członków klubu, Ray Bobiński, analityk zarządzania w Pennsylvania Department of General Services, weteran II wojny światowej, wyjechał do Polski 3 grudnia, aby odwiedzić krewnych i zapoznać się z przeszłością swojej rodziny.
Wyjeżdżając nie mógł wiedzieć, że Stan Wojenny zostanie wprowadzony właśnie podczas jego wizyty. Bobiński był naocznym świadkiem społeczeństwa polskiego w stanie oblężenia. Wprowadzono godzinę policyjną od 22:00 do 06:00 rano. Półki w sklepach spożywczych były puste i prawie nie było lekarstw. Nie działały telefony. Podróże między miastami były zakazane. W stacjach benzynowych nie sprzedawano paliwa. Bobiński poinformował, że kościoły były jedynym miejscem, gdzie ludzie nadal się zbierali. Miał informacje o żołnierzach mówiących po rosyjsku na ulicach Warszawy. Czołgi i pojazdy opancerzone były wszędzie.
Bobiński wylądował na międzynarodowym lotnisku w Harrisburgu w piątek wieczorem, 18 grudnia 1981, gdzie czekali na niego jego żonę, Phyllis, dwie córki i grupa dziennikarzy telewizyjnych i prasowych. Było też piętnastu członków Stowarzyszenia, którzy odśpiewali “Jeszcze Polska nie zginęła”. Wizytę Bobińskiego w Polsce i jego doświadczenia odnotowano w York Daily Record, w wydaniu z soboty, 19 grudnia 1981, str. 8A oraz w niedzielnej edycji tej gazety z niedzieli, 27 Grudzień, 1981, s. 1, a także w innych gazetach. Bobiński opowiadał też o swojej podróży na spotkaniu w Mt. Rock Brethren in Christ Church w pobliżu Shippensburga w dniu 7 marca 1982 r. i  w innych miejscach.
W tym czasie Prezesem Stowarzyszenia był Ron Skubecz i podczas jego kadencji klub nie tylko znacznie zwiększył ilość swoich członków, ale zbiegła się ona z wprowadzeniem Stanu Wojennego w Polsce i przyjazdem do Harrisburga polskich uchodźców. Sytuacja w Polsce była jednym z głównych tematów w mediach. Jednym z najważniejszych zadań kadencji Ron’a Skubecza stała się pomoc dla Polski. W sobotę 6 lutego 1982 roku zorganizowano w Rotundzie na Kapitolu w Harrisburgu wiec, którego celem było promowanie i wspieranie pomocy humanitarnej dla Polski i dla uchodźców przybywających do południowo-centralnej Pennsylwanii.
Don Carroll był mistrzem ceremonii. Wśród prelegentów byli gubernator Dick Thornburgh, Sekretarz General Services Walter Baran, senator stanowy George Gekas i poseł stanowy Pete Wambach. Przedstawiciel Northampton County Ed Siemiński wygłosił główną mowę. Członek Stowarzyszenia Maciej Pike-Biegunski mówił w języku angielskim i polskim o znaczeniu wolności w polskiej świadomości. The Hershey Chocolatetown Singers (jednym z których był Bill Minsker) zakończyli program odśpiewaniem Hymnu Polski – “Jeszcze Polska nie zginęła”.

W biuletynie nr 98 z dnia 08 marca 1982 ówczesny Prezes Ron Skubecz zabrał głos na temat różnorodności członków Stowarzyszenie i tego, jaki to ma wpływ na podejmowane przez Stowarzyszenie działania:
“W naszej Organizacji spotykają się ludzie o bardzo różnych doświadczeniach życiowych. Członkami są ci, którzy urodzili się w Polsce i mieszkają tutaj od wielu lat, ale są też tacy, którzy przybyli do Ameryki kilka lat temu, a niejednokrotnie kilka miesięcy lub dni. Mamy również członków, którzy są w drugim i trzecim pokoleniu Amerykanami pochodzenia polskiego, którzy mają niewielką wiedzę z pierwszej ręki o kraju ich pochodzenia. Są też tacy, którzy w ogóle nie są Polakami, ale chcą dzielić się i podziwiać dziedzictwo reprezentowane przez 1000 lat polskiej kultury. Oprócz tego, większość z nas, którzy urodzili się w Ameryce pochodzi z jakiegoś innego regionu niż południowo-centralna Pensylwania. Z tych właśnie powodów czasami trudno jest zdecydować, w jakim kierunku powinniśmy zmierzać. Jakie powinno być nasze Stowarzyszenie, co należy zrobić, co (albo kogo) powinno ono reprezentować – to pytania, które musimy sobie ciągle zadawać. Chciałbym usłyszeć wasze pomysły, sugestie i poglądy. Możemy robić więcej, ale więcej czego i w jaki sposób – to są pytania, na które należy odpowiedzieć. Proszę podzielić się ze mną swoimi pomysłami i przemyśleniami.”
Pochodzący z Linden w stanie New Jersey Ron Skubecz zaproponował rozwiązanie. Jego zdaniem należy tworzyć specjalne grupy interesu, które będą koncentrowały się – na przykład – na organizowaniu imprez związanych z tradycją, na rzemiośle i sztuce ludowej czy nauce języka polskiego.
W tym czasie liczba członków Stowarzyszenia stale wzrasta. Stan na dzień 8 maja 1982 r. to 104, z tego 49 to nowi członkowie.
Podczas dwuletniej prezesury Ron’a Skubecz’a zorganizowano kilka zbiórek pieniędzy na pomoc dla Polski. Wśród nich warto odnotować “Pomoc dla Polski” zabawę taneczną, która odbyła się w Rutherford Heights Youth Club w niedzielę 16 maja 1982 roku. Bawiono się przy muzyce zespołów “Polka Platers” z Steelton i “Pennsylvania Good Times Orchestra” z Mahanoy City. Ceny biletów to 6,00 dolarów w przedsprzedaży i 6,50 dolarów przy wejściu. Na zabawę przy muzyce “polka” przybyło 300 osób. Ray Bobiński, Joe Ferrer, Mary Berdanier i Lorraine Buchinski zorganizowali zbiórkę pieniędzy.

W lipcu 1983 roku Prezesem Stowarzyszenia został Thomas Duszak, a comiesięczne spotkania zostały przeniesione do Market Square Presbyterian Church. Wśród prelegentów na tych spotkaniach byli m.in. Dr George Śnieg z Shippensburg University, który mówił o rosyjskiej hegemonii nad Polską; pułkownik Otto Chaney z US Army War College – o życiu marszałka Żukowa oraz Kazimierz Kowalski – o roli Alliance College w życiu Polonii.
Denise Pike-Biegunski, żona Polaka, którego poznała kiedy była nauczycielką języka angielskiego w Polsce, załatwiła możliwość odbywania spotkań Stowarzyszenia w Market Square Church. To również Ona zajęła się organizacją grupowej zniżki na bilety na koncert polskiej skrzypaczki  Wandy Wiłkomirskiej, który odbył się w środę 9 listopada 1983 roku. Ubrana w polski strój ludowy Denise wręczyła Wiłkomirskiej bukiet róż po spektaklu.
Wiłkomirska, absolwentka Państwowego Konserwatorium w Łodzi i Akademii Muzycznej w Budapeszcie, wykonała sonatę Beethovena G-dur, opus 30 nr 3, dwa mazurki Wieniawskiego oraz taniec z baletu “Harnasie” Karola Szymanowskiego. Andrzej Ratusiński towarzyszył Wiłkomirskiej na fortepianie. Na koncert przybyło trzydziestu członków Stowarzyszenia, którzy – prowadzeni przez Bożenę Laszczak – zaśpiewali “Sto lat” i wznieśli toast podczas recepcji po koncercie.

Dziesiątą rocznicę obiadów Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego obchodzono w sobotę 25 lutego 1984 roku w Embers, 1700 Carlisle Pike, Carlisle. Chet Comstock, partner w firmie inżynierskiej Modjeski i Masters, mówił o życiu założyciela firmy Ralph’a Modjeski (1861-1940), który zaprojektował między innymi San Francisco-Oakland Bay Bridge, most Rock Island na rzece Missisipi i wiele innych. W 1931 roku, gubernator Gifford Pinchot uhonorował Ralph’a Modjeski za jego wkład w budowę mostów w Pennsylwanii.
Chociaż Ralph Modjeski odwiedzał Harrisburg wiele razy w przeszłości jako inżynier, nie wiadomo, czy towarzyszył on swojej matce, Helenie Modrzejewskiej (1840-1909), w trakcie jej wizyty w Harrisburgu w listopadzie 1905 roku. Madame Modjeska (Helena Modrzejewska) zagrała w arcydziele Friedricha Schillera “Maria Stuart” wystawianym w Teatrze Lyceum zlokalizowanym na Locust Street. Było to w poniedziałek, 6 listopada 1905 roku. W gwiazdkowym wydaniu Independent Star z dnia 7 grudnia 1905 pisano o tym, że aktorka miała dający się zauważyć polski akcent.
Po wystąpieniu Ralph’a Modjeski Jim Zoll przedstawił referat na temat życia Tadeusza Kościuszki a Gene Urbański omówił historię Stowarzyszenia. John S. Kundrat był mistrzem ceremonii. Rita Krantz otrzymała doroczną nagrodę z okazji 10 rocznicy obiadów. Krantz, która pracowała w public relations Bell of Pennsylwania, została również nagrodzona za jej pracę na rzecz propagowania działalności Stowarzyszenia w dziennikach Harrisburg Patriot i Evening News oraz tygodnikach Paxton Herald i The Guide.

Na comiesięcznym spotkaniu, które odbyło się w poniedziałek 16 kwietnia 1984 w Market Square Presbyterian Church, Tadeusz Arecki mówił o Królu Janie Sobieskim i 300-leciu bitwy pod Wiedniem: 1683-1983.

We współpracy z National Endowment for the Humanities oraz Polish-American Ethnic Committee w New City, Nowy Jork, Stowarzyszenie sponsorowało jednorazowy koncert polskiej męskiej grupy chóralnej znanej jako Rorantists w Rose Lehrman Arts Center Auditorium w Harrisburg Area Community College. Koncert odbył się w środę, 23 stycznia 1985 roku. Grupa złożona z ośmiu śpiewaków pod dyrekcją Stanisława Galonski zaprezentowała polską muzykę z XV, XVI i XVII wieku. Leonard Konikiewicz był tłumaczem. Koncertu wysłuchało 275 osób.

Podczas comiesięcznego spotkania w poniedziałek 8 września 1989 roku w Villa Teresa Nursing Home słuchano polskich wierszy w tłumaczeniu na język angielski, recytowanych przez Theodora Rapp Graham z Pennsylvania State University kampus w Harrisburgu. Tematem innego spotkania w 1989 roku wysłuchano relacji Al’a Kwiatek z jego podróży do Polski. Rok zakończył się spotkaniem 16 pażdziernika, na którym goszczono Zastępcę Gubernatora stanu Pennsylwania Marka Singel’a.

1990 – 1999

W 1989 i 1991 roku Stanley i Paula Barski oraz kilku wolontariuszy udekorowało choinki ozdobami z domowej kolekcji Paula Barski. Te świąteczne, bożonarodzeniowe drzewka były częścią wystawy na Strawberry Square w centrum Harrisburga. Barscy byli pomysłodawcami i głównymi animatorami tego przedsięwzięcia.

Dalszy przekład w przygotowaniu.

The monthly meeting held Monday, February 19, 1990 at Villa Teresa Nursing Home featured iconographer, John Barns, who discussed the icons of Our Lady of Czestochowa. In the autumn 1991 Suzanne Simoni and her father, Jack Winieski, discussed their trip to Poland at the monthly meeting. In another activity, Tom Duszak organized a display at a meeting of the United States Soil Conservation Service in Harrisburg.
On Wednesday, February 5, 1992, the photo of Bill Minsker and Bozena Blazel appeared on the front page of the Hummelstown Sun.
Blazel, professor at the Polish National Academy in Wroclaw, replaced Minsker at Lower Dauphin High School located near Hershey for the semester during an educational exchange program. Vice-president Al Kwiatek’s letter to the editor of the Harrisburg Patriot discussed the significance of Tadeusz Kosciuszko’s freeing of his slaves in Afro-American history.
On June 3, 1992 the budget committee made up of Al Kwiatek, Lorraine Buchinski, and Ernie Blake presented a balanced budget of $2,829.80. The committee report stated:
If we proceed with the expenditures noted, there will be an anticipated shortfall of $369.80 income which can and should be made up from the treasurer’s account designated … as “building fund.” It was agreed that the building fund is a misnomer since our group can hardly support such an enterprise now or in the future.
Librarian Thais Gardy discussed Nobel Laureate Henryk Sienkiewicz’s trilogy at the monthly meeting in St. Joseph Hall at Villa Teresa Nursing Home on June 22, 1992. On Tuesday, February 23, 1993, state senator Buzz Andrezeski (D-Erie) discussed immigration and Anna Stodolak discussed Polish sheep dogs at the monthly meeting at the Knights of Columbus in Middletown.
On August 11, 1993, Helen Wachter presented a demonstration of wycinanki at the International Festival of Culture at Shippensburg University. On Thursday, August 12, 1993, Al Kwiatek’s letter to the editor of the Harrisburg Patriot criticized of U.S. immigration policy.
On September 2, 1993, the name of the association was changed to Polish American Association of Harrisburg, Inc. The name change was registered with the Pennsylvania Department of State Corporation Bureau. The name change originally discussed at the board meeting at Al Kwiatek’s home on July 28, 1993.
Michael Dymkowski discussed “The Rebirth of the Polish Military, 1915-1920” at the June 5, 1994 meeting in the church hall at Our Lady of Blessed Sacrament Church. Dymkowski, a social studies teacher in the Mechanicsburg School District, displayed artifacts from his personal collection of uniforms, medals, and swords during his presentation. Attendance was 25. Dymkowski’s and Al Kwiatek’s photo appeared in Lebanon Daily News on Wednesday, June 22, 1994.
Three examples of the association’s community outreach are cited. On June 10, 1995, president Thomas Duszak’s letter to the editor of the Harrisburg Patriot extended condolences to the Jewish community on the death of Rabbi Jeffrey Weisblatt.
On December 30, 1995, the association received a letter from Pastor Reginald MacRae, Bethel African Methodist Episcopal Church, thanking the association for the donation to rebuild his church, formerly located at North Sixth and Herr streets, that had been destroyed by arson. On March 23, 1996, Lorraine Buchinski represented the association at the 75th anniversary of the American Association of University Women at Harrisburg Area Community College.
The association was also acknowledged for its gifts to local libraries. On December 28, 1995, Catherine Alloway of Hershey Public Library wrote to thank the association for the donation of The Forgotten Few: The Polish Air Force in the Second World War. In February 1996, Hal Shill, library director, Heindel Library, Pennsylvania State University, Middletown, wrote to acknowledge the donation of two books, Poland’s Jewish Heritage and The Forgotten Few: The Polish Air Force in the Second World War, and one video, Rozmowy Kontrolowane, a comedy set in Solidarity era Poland. This video had been shown at the association’s film festival at Harrisburg Area Community College on May 13, 1995.
On Sunday afternoon, June 9, 1996, the association sponsored a testimonial brunch in honor of retired U.S. Navy noncommissioned officer Ernie Blake, long-time association treasurer and board member, at the Ramada Inn, South 2nd and Chestnut streets, across the street from Harrisburg Hospital. The guest speaker was Ellen Kolodziej, television news reporter on WHTM, channel 27. The attendance of 31 included Bozena Laszczak, Anna Matejko Tulli, and Lorraine Buchinski.
At the monthly meeting held on Wednesday, July 31, 1996, at the East Shore Library, Stefan Klosowski discussed his fourmonth stay in Siberia. The photo of Stefan and his mother, Hilda Klosowski, and Angela and Stan Norkiewicz appeared in The Paxton Herald on July 17, 1996.
The beginning of the tenure of Tony Miscavige as president coincided with the brutal assault of a tourist in Harrisburg. On Monday, July 29, 1996. Krystyna Chomicz-Jung, age 48, was savagely beaten, robbed, and left for dead inside Market Square Presbyterian Church. She was on a bus stopover en route from New York to Johnstown, Pennsylvania. President Miscavige established the “Krystyna Fund” that raised more than $10,000 to assist in paying the victim’s medical bills and living expenses. The story received national coverage in the Polish American press, including a front page article in Straz on August 15, 1996.
President Tony Miscavige drew on his network of support of Polonia in Mount Carmel and Hazleton to strengthen the Polish American Association of Harrisburg. He edited the newsletters and developed a computer database of the membership. He also established a personal rapport with the Ridge administration’s Secretary of Agriculture Sam Hayes who spoke at the Pulaski Day Dinner at the Arches on Saturday, October 11, 1997. Secretary Hayes hosted many Polish students who were studying in Pennsylvania in the 1990s. Miscavige organized bus trips to Reading, Pennsylvania on January 24, 1997 for the Mazowsze performance and to the Our Lady of Czestochowa Shrine in Doylestown on September 6, 1997.
Bill Boshinski learned about the association from an article about Easter customs in the April 3, 1996 issue of the Harrisburg Patriot. Thirty months later he was president. One of his first tasks was to preside at the Pulaski Day Dinner held at the Arches on Tuesday, October 13, 1998. The main speaker was Boguslaw Majewski, minister at the embassy for the Republic of Poland in Washington, D.C. Bill and Deb Boshinski, Tony Miscavige, and Joanna Kmieciak attended the dinner in Washington, D.C. sponsored by the Polish Embassy which honored Jan Karski and Zbigniew Brzezinski. The year 1998 ended with the Wigilia held at the Zion Lutheran Church. The annual Wigilia continued as one of the most successful events sponsored by the association.
In 1999 there was another semester of formal instruction in the Polish language. Joanna Kmieciak continued the long line of instructors from the association. In 1998-1999, the course was offered at Harrisburg Area Community College.
The association’s 25th anniversary was held at the Arches on April 17, 1999. Founder Tony Topolski and his wife, residentsof the state of Maryland, attended. On Saturday, May 22, 1999, Boshinski organized a bus trip of 49 to visit the Polish Embassy in Washington, D.C.

21st Century

Bogumila “Bo” Mangam began her term as president at the summer picnic held at the Klosowski residence on Sunday, August 13, 2000. Her greatest accomplishment was organizing the exhibit celebrating the fall of communism and the 20th anniversary of Solidarity in the Pennsylvania state Capitol on April 4-28, 2001.
Working with her contacts at the Embassy of Poland in Washington, D.C., Mangam and past president Bill Boshinski and their committee collaborated on the exhibit which had been shown in Warsaw, Paris, Rome, Washington, D.C., and Chicago prior to its arrival in Harrisburg.
The opening reception in the main rotunda was held on Thursday, April 5, 2001 at 5:00 p.m. Dignitaries from the embassy and Pennsylvania state officials, including Secretary of Agriculture Sam Hayes and Representative John Wozniak, were present at the opening. Also in attendance was an eye-witness to the tumult of martial law in the Gdansk shipyards in the early 1980s.
Jerzy Lisek, who moved to the United States in 1992, was a shipyard manager near the Baltic Sea. Lisek, who resides in Mount Joy in Lancaster County in the year 2000, recalled Walesa riding through the shipyards visiting workers. Families outside the gates cheered him. Lisek said Walesa was a credible leader because he himself was a worker who wanted to improve the standard-of-living for other workers. Lisek said the Poles loved the charismatic Walesa. The opening of the Solidarity exhibit was featured in the Patriot News on April 12, 2001.
The eighty photographs in the Capitol rotunda exhibit traced the conditions leading to the formation of Solidarity and the struggle against communism. The photos depicted crowds protesting the lack of food, funeral processions for labor leaders assasinated by secret service thugs, and demonstrations against martial law. Jerzy Lisek was one of the few Harrisburg Poles who saw Lech Walesa in person in Poland and the United States.
On Friday, November 2, 2001 Jerzy Lisek and his wife attended Lech Walesa’s lecture entitled “Democracy: The Never-Ending Battle” at Messiah College. President Bo Mangam negotiated a group discount for tickets for association members. Besides Lisek, Secretary Joseph L. Zazyczny and 30 members attended the lecture in Brubaker Auditorium located 15 miles south of Harrisburg.
The first event of 2002 was a pre-Lenten Carnival Ball held on January 19. Wojciech and Halina Wyczalkowski coordinated the ball with help from Jadzia Moffett, Margaret Clark, Grazyna Jeker, Ula Rogoszewska, Ewa Rzadkowska, Ania Myslinska, Jurek and Lena Wrzos, and Zbigniew amd Danuta Huber.
The program for the monthly meeting on May 17, 2002 at the Hampden Township Building was entitled “Americans View Contemporary Poland”. August Pfeifer and Nancy Coleman Miller discussed their experiences in Poland. Pfeifer works for ASF Keystone, a company which purchases castings, forgings, and elastomer pads in Poland for use on freight trains. He has visited Poland as a tourist and businessman. Miller is a retired elementary school teacher who taught for two years in Wroclaw. She has traveled throughout Poland on her own as a tourist.
On Wednesday, July 17, 2002, President Bush met President Alexander Kwasniewski in Washington, D.C. Two days later, on Friday, July 19, 2002, association president Bo Mangam attended a breakfast meeting at the United States Dept. of Commerce with Kwasniewski. The alumni were able to speak for several minutes reminiscing about their student days at the University of Gdansk.
Following the breakfast, the Chamber of Commerce of Poland and the Chamber of Commerce of the United States signed a formal agreement to assist qualified Polish enterprises to form partnerships with their counterparts in the United States.
Headed by board member Norman Kee, the association sponsored a bus trip to the Polish festival at the Trump Taj Mahal in Atlantic City on June 8, 2002. The group enjoyed the performances of Jan Lewan and his orchestra and the Polish American Folk Dance Company.
Krzysztof Dabrowski, trade commissioner in the Economic and Commercial Dept. at the embassy of the Republic of Poland in New York, was the guest speaker at the membership meeting on March 28, 2003 held at the Dauphin County Library System’s East Shore Library. Dabrowski discussed economic and political integration with the European Union. Membership for Poland in the EU means reduced tariffs for goods and services, participation in talks for a constitution, and regional and global security.
The highlight of summer 2003 was the association’s sponsorship of a tour of two buses to Washington, D.C. for 70 Polish students who had worked at Hershey Park. Coordinator Phil Wysocki reported that the group visited the Vietnam Memorial, Korean War Memorial, Lincoln Memorial, Smithsonian’s Aerospace Museum, U.S. Treasury, Arlington National Cemetery, and the U.S. Capitol.

X Zamknij X