X Zamknij X

Historia obchodów tradycji Święconki w Harrisburgu
autor Tom Duszak (przekład Adam Żytkowiak)

Po upływie 40 dni Wielkiego Postu, okresu kontemplacji męki, ukrzyżowania i śmierci Jezusa Chrystusa, Wielkanoc jest Świętem zmartwychwstania Chrystusa z grobu. Wielkanoc jest dniem bardzo uroczystym. To dzień radości ze zwycięstwa Chrystusa nad grzechem.
Trzy dni przed Wielkanocą to Święte Triduum Paschalne. Wielki Czwartek przypomina Ostatnią Wieczerzę i ustanowienie sakramentów Kapłaństwa i Eucharystii. Wielki Piątek to dzień ukrzyżowania i śmierci Chrystusa. To także dzień postu i wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych. W Wielką Sobotę nie odprawia się nabożeństw. Jezus leży w grobie. Wielka Sobota to dzień tradycyjnego błogosławienia Wielkanocnych potraw (Święconki).
W języku polskim “Święconka” oznacza pobłogosławione potrawy Wielkanocne. “Święcona”, choć podobne w pisowni, oznacza coś innego. “Święcona” to Wielkanocne śniadanie. Polish Cultural Association – nazwę którego zmieniono na Polish American Association of Harrisburg – połączyło te dwie uroczystości w jedną. Najpierw święcono potrawy a dopiero potem wspólnie je spożywano. Potrawy błogosławili m.in. księża Paul Shuda, Walter Sempko, Matthias Siedlicki i Hubert Kealey.
Podczas pierwszych 20 lat swojego istnienia Stowarzyszenie zwykle organizowało te obchody jedną lub dwie niedziele przed Wielkanocą. Świąteczny stół z potrawami jest wtedy udekorowany rozkwitającymi gałązkami wierzby (baziami) i girlandami z zielonych liści. Pośrodku stołu stoi Baranek Paschalny wykonany z masła lub ciasta. W Baranka zatknięta jest flaga, która oznacza zwycięstwo Jezusa nad śmiercią. W Starym Testamencie krew baranka uratowała Izraelitów.

“Święconka” 1978, 1979, i 1980, odbyły się w budynku United Republic Life Insurance.
Organizatorkami “Święconki” 19 marca 1978 były Rose Bobroski, Marcella Wall, Helen Wachter i Irene Petrina.
Rose Bobroski przewodniczyła Komitetowi Organizacyjnemu “Święconki”, która odbyła się 8 kwietnia 1979. Przybyłych przywitał Prezes Stowarzyszenia Eugene Urbanski, a następnie – zgodnie z tradycją – podzielono się wielkanocnym jajkiem.
Ksiądz Paul Shuda błogosławił potrawy podczas “Święconki” w niedzielę 30 marca 1980 roku. Uroczystość zaczęła się o 14:00 w budynku The United Republic Life Insurance. W Komitecie Organizacyjnym były Henia Kania, Lorraine Buchinski, Irene Petrina, Helen Wachter, i Marcella Wall. Dzielono się kiełbasą, kapustą z grzybami, kalafiorem, sałatką ziemniaczaną i cole slaw, a także ćwikłą i pierogami. Serwowana w tym dniu szynka symbolizuje nowe życie, zwycięstwo Jezusa nad śmiercią i życie bez grzechu. Kiełbasa jest w tradycji słowiańskiej symbolem ofiary z baranka paschalnego.

“Święconka” 1981 odbyła się 12 kwietnia w kościele Our Lady of Blessed Sacrament zlokalizowanym na skrzyżowaniu ulic North Third i Woodbine, około 500 metrów od rezydencji Gubernatora, znajdującej się na rogu ulic North Second i Maclay nad Susquehanna River. Mary Jane Przybyla i Theresa Malesic były organizatorkami. Chociaż Mary Jane Przybyla nie była polskiego pochodzenia, to jej małżeństwo z urodzonym w Shenandoah, Pennsylwania Bill’em Przybyla, pozwoliło jej poznać polskie zwyczaje.
Prezes Josephine “Jo” Blake w biuletynie nr. 46 z dnia 29 kwietnia, pochwaliła Mary Jane Przybyla za zorganizowanie przyjęcia. Zauważyła też, że pomimo iż Mary Jane i Paula Barski ugotowały – każda – garnek barszczu, to o mało go nie zabrakło. W obiedzie wzięło udział ponad sto osób a liczba gości przekroczyła liczbę członków Towarzystwa.

Ksiądz Hubert Kealy zgodził się na użycie salki parafialnej kościoła Our Lady of Blessed Sacrament do organizacji obiadu Wielkanocnego w dniu 27 marca, 1983. Prezesem w tym okresie był był Ron Skubecz. Jo Blake przewodniczyła Komitetowi Organizacyjnemu z pomocą Marcella Wall, Irene Petrina, Helen Wachter, Donna Strzelecka, Bozena Laszczak, Marie Dudzinska, Johanna Petrilak, Mary Jane Przybyla, Theresa Malesic i Lorraine Buchinski.

Prałat Matthias Siedlicki przyjechał z Kulpmont żeby w rok później, w niedzielę 15 kwietnia, 1984 odprawić Mszę Świętą i pobłogosławić wielkanocne potrawy w kościele Our Lady of Blessed Sacrament. Helen Wachter i Theresa Malesic zorganizowały “Święconkę” 1984.

Mary Jane Przybyla koordynowała przygotowania do “Święconki” w 1985 roku. Spotkanie miało miejsce w pierwszą niedzielę po Wielkanocy, 14 kwietnia w kościele Our Lady of Blessed Sacrament. Artykuł Carl’a Judy na ten temat w Pennsylvania Beacon, ze środy 17 kwietnia 1985 zawierał również cztery zdjęcia.
W latach 1983, 1984 i 1985, zaraz po obiedzie, organizowano – dla dzieci – szukanie i zbieranie wielkanocnych jajek.

“Święconka” 1990 odbyła się w niedzielę 22 kwietnia w kościele Our Lady of Blessed Sacrament.

“Święconka” 1992 także odbyła się w kościele Our Lady of Blessed Sacrament, w niedzielę 3 maja. Ksiądz Walter Sempko pobłogosławił potrawy wielkanocne. Wśród ochotników organizujących przyjęcie byli Paula i Stanley Barski, Ernie i Jo Blake, Helen Wachter, Irene Petrina, Lorraine Buchinski, Mary Jo Duszak, John Garcy, Jim Zawacki, Suzanne Simoni i Cathy Winieski. Jim Zawacki przygotował domowej roboty ćwikłę. Ponieważ 3 maja to także rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja, to Mary Ann Zoll omówiła znaczenie tej Konstytucji w historii Polski. Odśpiewano “Sto lat” (Happy Birthday), ponieważ córka Suzanne Simoni, Heather, właśnie obchodziła Urodziny.

“Święconkę” 1993 obchodzono w niedzielę 18 kwietnia, w siedzibie Knights of Columbus w Middletown. Udział wzięło 25 osób.

“Święconka” 1995 odbyła się w niedzielę 23 kwietnia w kościele Our Lady of Blessed Sacrament. Pośród uczestników byli między innymi: Tom i Basia Duszak, Hilda Klosowski, Al i Ingrid Kwiatek, Mike i Anna Barta, Lorraine Buchinski i jej wnuczka Alexis, Tony Miscavige, Ron Skubecz, Mirek Chmielewski, Tadeusz Jagiello, Stanley Barski i Helen Walczak.

Bogumila “Bo” Mangam w swoim wystąpieniu podczas Wielkanocnego spotkania 27 marca, w budynku Capital Blue Cross, mówiła o zwyczajach i tradycjach podczas Wielkiego Postu i Wielkanocy. “Święconka” 1996 odbyła się w Palmową Niedzielę 31 marca o godzinie 14:00 w siedzibie Knights of Columbus przy Route 230 w Middletown. Johanna Petrilak koordynowała przygotowaniami do obiadu. Możliwość korzystania z sali w siedzibie Knights of Columbus była możliwa dzięki pomocy Arthura Wrzesniewskiego. W menu były m.in. szynka, kiełbasa, kapusta z grzybami, kalafior, ziemniaki, owoce, marynowane buraki, pierogi i jajka wielkanocne.
We środę 13 kwietnia 1996, w wychodzącej w Harrisburgu gazecie Patriot News członkowie Stowarzyszenia Halina Wyczalkowski, Helen Wachter, Bo Mangam i Wanda Arecki podzielili się z czytelnikami swoimi wielkanocnymi wspomnieniami.

W Palmową Niedzielę 23 marca, “Święconka” 1997 odbyła się w domu Joanny Kmieciak, ponieważ w ostatniej chwili okazało się, że korzystanie z wynajętej sali nie będzie możliwe.

Po comiesięcznym spotkaniu Stowarzyszenia we wtorek 10 marca 1998 w Harrisburg Area Community College, Agata Czopek-Knight mówiła o tradycji pisanek. Pięć tygodni później 18 kwietnia 1998 w niedzielnym wydaniu Patriot News z Harrisburga ukazał się artykuł opisujący Agaty Wielkanocne wspomnienia.

Agata Czopek wygłosiła ponownie swoją pogadankę o pisankach w Harrisburg Area Community College wiosną 2000. Wielkanocne jajko jest symbolem zmartwychstałego Chrystusa. Pokolorowane jajka są w języku polskim różnie nazywane. W przypadku “malowanek” pomalowane są tylko góry jajka. “Kraszonki” są barwione jednokolorowym – każde innym – barwnikiem. W minionych wiekach barwniki robiono z ziół i korzeni roślin. Przy barwieniu “pisanek” używa się wosku, który nanosi się na jajka rysikiem. “Oklejanki” i “nalepianki” to jajka ozdobione kolorowym papierem albo słomą.

Trzydziestu pięciu członków uczestniczyło w “Święconce” 2001 w Hampden Township Hall w Mechanicsburgu.

“Święconka” 2002 odbyła się w Palmową Niedzielę, 24 marca w St. Leo Hall po mszy w języku angielskim i polskim w St. Catherine Laboure Parish. Mszę, która zaczęła się o godzinie 14:00 koncelebrowali ksiądz Walter Sempko i wizytujący Franciszkanin Brat Winicjusz. “Święconka” trwała od 15:00 do 17:00. W Mszy Świętej uczestniczyło 125 osób, ale tylko 100 zostało na “Święconce”. Pat Kee przygotowała koszyki dla dzieci.

Roman Nishchuk z Baltimore, polsko-ukraiński artysta malujący pisanki, był gościem “Święconki” w sobotę 12 kwietnia 2003 roku. Norman i Pat Kee przygotowali koszyki dla dzieci. Kuchnią zajmowali się m.in. Mary Modica i jej rodzina, Joe Boshinski i Meredith Hill Poole.

X Zamknij X